Türkiye’de Yoksulluğun ve Yoksulların Ana Akım Basında Temsili

Emre GÖKALP
Hakan ERGÜL
İncilay CANGÖZ

ÖZET

Bu çalışma, Türkiye’de ana akım basında yoksulluğun ve yoksulların temsilinde başvurulan hâkim stratejileri saptamayı ve çözümlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada en yüksek tirajlı dört gazetede yayımlanan yoksullara dair haber öyküleri, özel bir yazılım aracılığıyla tarandı ve elde edilen haber öyküleri, metin analizi yöntemiyle çözümlendi.

Çalışma sonuçlarında bakıldığında şu dört temsil kategorisi öne çıkmaktadır: 1) Fobik (korku ve nefret uyandıran) temsiller 2) patetik (acıma duygusu uyandıran) temsiller, 3) sözde-nesnel (nesnellik iddiası taşıyan, betimsel) temsiller ve 4) yoksulların simgesel olarak yok edilerek temsili. Fobik temsillerde basının sıklıkla “sokak çocukları”, “tinerciler”, “yan kesiciler” olarak adlandırdığı, varoşlarda yaşayan kesimleri konu edindiğini görüyoruz. Bu şekilde yoksullar suçlulaştırılmakta, korkunun ve suçun kaynağı olarak gösterilmektedirler. Patetik temsillerde haber öykülerindeki trajik örüntülerin öne çıkarıldığını, böylece santimantal bir haber söylemine malzeme edildiğini görüyoruz. Sözde-nesnel veya betimleyici temsiller kategorisinde yoksulluğa kaynaklık eden yapısal sorunları görmezden gelen, yoksulluğu istatistikî değerlere indirgeyen haberler bulunuyor. Yok-temsillerde dramatik haber öyküleri içerisinde yoksulluğun ve yoksulların ihmal edildiği, gazete sayfalarından giderek silindiği ve sembolik olarak yok edildiği gerçeğini irdeliyoruz.

Anahtar Kelimeler: Yoksulluğun ana akım basında temsili, Türkiye’de ana akım medya.

Representation Of The Poor And Poverty In The Mainstream Press In Turkey

ABSTRACT

This study aims to identify and analyze the prevailing strategies in which the mainstream press represents the poor and poverty in Turkey. To do this, we utilize specific software to gather the news stories concerning the poor from four nation-wide, popular dailies with the highest circulation, and employ textual analysis to the stories in order to investigate the portrayals of the poor.

Four categories of representations prevail: 1) Phobic, 2) pathetic, 3) pseudo-objective representations, 4) and symbolic annihilation. The phobic representations, covering stories about so-called street children, glue sniffers, pickpockets and suburban actors, criminalize the poor people as an object of fear and a source of crime. The pathetic representations decontextualize and dramatize the tragic patterns of the story in such a way as to sentimentalize the news discourse. The pseudo- objective representations reduce poverty into statistical data, circulated by official sources. The symbolic annihilation refers the ways media ignore or erase the poor.

Key Words: Representation of the poverty/poor in mainstream press, the mainstream media in Turkey.