ÖZET

Çok boyutlu suç olgusunun tek bir parametre üzerinden modellenemeyeceği aşikârdır çünkü suç toplumsal, kültürel ve ekonomik etkenlerin göz ardı edilemeyeceği sosyal bir olgudur. Tutarlı sonuçlar ürettiği savunulan suç ve yaş ilişkisi önemli bir iddiayı ortaya koymaktadır. Alan yazınındaki diğer çalışmalar haricinde Hirschi ve Gottfredson (1983) suçlu davranış ve yaş ilişkisini sağa çarpık bir dağılım üzerinden modellemiş, her yerde ve her zaman benzer sonuçlar ürettiğini ifade etmiştir. Bu yaklaşıma göre; suçlu davranışın yetişkinlik döneminde azalmadığı, ilerleyen yaşla birlikte yaşam süresi içinde azalma gösterdiği iddia edilerek yaşam seyri mercek altına alınmıştır. Derecelendirilmiş yaş aralıklarının artış göstermesi durumunda, yetişkinlik döneminden sonra işlenen suçların azaldığını ifade eden bu önermenin Türkiye özelinde geçerliliği tespit edilmemiştir. Bu çalışmanın amacı; yaş ve suç ilişkisinin belirleyiciliğinde derecelendirilmiş yaş aralıklarının önem durumlarını suç türleri açısından ikincil veriler üzerinden sınamak ve Türkiye özelinde karşılaştırılmalı bir analiz yapabilmektir. Bu çerçevede kişiye karşı suçlar arasında dört farklı suç grubu üzerinden suçun gelişimini simgeleyen yaş aralıklarının grup içi benzerliği ve uyum düzeyleri araştırılmıştır. Uyum analizinin uygulandığı çalışmada gençlik suçluluğu olarak nitelendirdiğimiz erken dönem yetişkin suçlarının malvarlığına karşı işlenen suçlar ile uyum gösterdiği tespit edilirken; yetişkin suçlarının gençlik suçlarından farklı olarak hayata, hürriyete ve şerefe karşı işlenen suçlar ile uyum gösterdiği görülmüştür. Beklenildiği gibi yaş değişkeni suçlu davranışın açıklanmasında önemli bir parametre olarak öne çıkarken, elde edilen sonuç Hirschi ve Gottfredson’un (1983) önerdiği modelle benzer bir görünüm sergilemiştir.

ABSTRACT

THE RELATIONSHIP BETWEEN CRIMINAL BEHAVIOUR AND AGE IN TURKEY: A COMPARATIVE ANALYSIS OF CRIME TYPES

It is obvious that the multidimensional phenomenon of crime cannot be modeled based on a single parameter because crime is a complex issue in which social, cultural, and economic factors cannot be ignored. The relationship between crime and age, which is claimed to produce consistent results, requires evaluation. For example, in 1983, Hirschi and Gottfredson modeled the relationship between delinquent behavior and age with a right-skewed distribution and stated that they obtained similar results everywhere and at all time points. According to those findings, it was claimed that criminal behavior does not decrease in adulthood but rather decreases with life span with advancing age when the entire course of life is scrutinized. The validity of this proposition, which holds that crime will decrease after adulthood if the considered age ranges increase, has not yet been determined for Turkey. The aim of this study is to test the importance of the age-graded approach in determining the relationship between age and crime in terms of crime types using secondary data. In addition, it aims to conduct a comparative analysis regarding this claim specific to Turkey. In this framework, a study was carried out on four different crime groups among crimes against the person and the in-group similarity and compliance levels of the age ranges symbolizing the development of crime were investigated. Correspondence analysis was applied and it was determined that early adult crimes, which we define as juvenile delinquency, are compatible with crimes against property. Adult crimes, on the other hand, are found to be compatible with crimes against life, freedom, and honor. As expected, while the age variable stood out as an important parameter in understanding criminal behavior, the results were similar to those suggested by Hirschi and Gottfredson’s model.