Kadın ve Bir Kimlik Olarak Araçsallaşan İslam: Almanya’da Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Nezahat ALTUNTAŞ

ÖZET

Bu çalışmanın amacı, Almanya’da yaşayan iki farklı kadın grubunu, Türkiye’den göç etmiş kadınlar ile sonradan Müslüman olmuş Batılı kadınları karşılaştırılmalı olarak inceleyerek, Müslüman kimliğinin oluşumu ve bu kimliğin ne gibi işlevleri yerine getirdiğini kadın perspektifinden incelemektir. Çalışma, Almanya’da gerçekleştirilen bir alan araştırmasına dayanmaktadır. Araştırmaya göre, İslam her iki kadın grubu için eleştirdikleri sosyal ortamda yeni-alternatif bir kimlik ve yaşam önerisi olarak keşfedilmekte ve yeniden konumlandırılmaktadır. Söz konusu süreçte, sübjektif bir anlam yüklenerek kendilerine ait yapılan İslam, kadınlar için yeniden varlık bulmanın, görünür olmanın önemli bir aracı olarak yükselmektedir. İslam kimliği ile kadınlar kendileri için alternatif-yeni bir feminite anlayışı öngörmekte, kendilerini ve feminenliklerini farklı yoldan tanımlama fırsatı yakalamaktadır. Böylece kadınlar kendilerini başka bir perspektiften görme fırsatı yakalamakta ve alternatif bir yaşam şekli keşfetmektedir. Araştırmanın en önemli bulgusu, Türkiyeli göçmen kadınların Müslüman kimliğini, gelenekselden moderne geçişte araçsallaştırırken; sonradan Müslüman olmuş batılı kadınların tam tersi bir süreçle İslam’ı modernden geleneksele doğru hareketlenmede araçsallaştırmasıdır.

Anahtar Kelimeler: Göç, din değiştirme, kadın, İslam, kimlik.

ABSTRACT

The aim of this study is that examines the construction of Muslim identity and the functions of this identity from perspective of women who is Western female converts becoming Muslim and Turkish immigrant women. This study is based on a field research which conducted in Germany. According to the study, Islam is discovered as an alternative identity and suggestion of life by both of woman groups who criticize their social environment. Women refer a subjective mean to the Islam and make it their own. Thus, Islam rises as an important instrument of alternative lifestyle and being visible for women. By Muslim identity, women propose an alternative understanding of their feminity and describe themselves another way. In this way, both of woman groups catch an opportunity to see themselves another perspective. The most important result of this study is while Turkish immigrant women use the Islamic identity from the traditional to the modern, converted women use the Islamic identity from the modern to the traditional.

Key Words: Migration, conversion, woman, Islam, identity.