İktidarın Sosyolojik Kimliği: Aşiretlerde İktidarın Biçimi ve Kaynakları

Şevket ÖKTEN

ÖZET

Bu çalışmanın temel konusunu Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde henüz etkinliğini birçok alanda koruyan aşiret örgütlenmelerindeki iktidar olgusu oluşturmaktadır. Eskisine oranla büyük bir çözülmelere rağmen aşiretler, bölgede iktidar elde etmedeki konumlarını önemli oranda korumaktadır. Diğer bir ifadeyle, aşiret ideolojisinin devam ettirilmesinin temelinde iktidar mücadelesi önemli bir motivasyondur. Dolayısıyla bölgede gündelik yaşam pratiklerinin belirlenmesinde önemli bir belirleyici olan iktidarın analizi, bu yapıların daha iyi anlaşılmasını da mümkün kılmaktadır. Bölgede, etki dereceleri birbirinden farklı olmakla beraber, devlet ile ilişkiler, sahip olunan servet, ait olunan aile/soyun kutsiyeti aşiretin biçimini, aşiret liderinin gerek kendi üyeleri üzerinde ve gerekse diğer aşiretler karşısındaki iktidarının mahiyetini belirleyen temel faktörlerdir.

Anahtar Kelimeler: Aşiret, iktidar, aile, soy, kutsiyet.

Sociological Identity Of Power: The Form and Sources Of Power In Tribes

ABSTRACT

The main theme of this study is the phenomenon of power in tribal associations, still very effective and active in many areas, in South-eastern Region of Turkey. Even though they are in a state of disintegration compared to the past, the tribes still maintain their central role in the region in the hierarchy of power. In other words, the power struggle is an important motivation behind maintaining the tribal ideology. Thus, the analysis of power, which is the main determinant in the daily practices of life in the region, makes it possible to have a better understanding of these structures. Though the extent of their effect differs from each other, one’s relations with the state, the wealth owned and the family one belongs to / sanctity of its lineage are the fundamental determining factors of power in the region, which in turn form the structure of the tribe and outlines the nature of the authority of the tribal leader both on his people and on other leaders.

Key Words: Tribe, power, family, lineage, sanctity.