ÖZ

Toplum, kendisini oluşturan bireylerden toplumsal normlara uygun davranmasını bekler. Kendisinden beklenen rolleri yerine getiren, kültürel normlara uygun bedenler toplumun devamlılığını sağlama noktasında yeterli görülürlerken, söz konusu normların dışında kalan bedenler ötekileştirilmekte ve toplumsal sistemin dışına itilmektedir. Bu bağlamda, engelli bedenlerin sergiledikleri performanslar yetersiz görülmekte ve engelliler için toplumun kıyısında yaşamak bir kader olmaktadır.

Yapılan çalışmalar kadın engellilerin, engelli erkeklere kıyasla toplumsal dışlanma ve ayrımcılığı daha ağır yaşadıklarını göstermektedir. Engelli olma durumu özellikle kadınların yaşadığı toplumsal cinsiyet eşitsizliğini arttırmaktadır. Böylece toplum tarafından ideal bedene sahip olmadığı düşünülen engelli kadının bedeni görünmez olmakta ve toplumdan izole edilme sonucuyla karşılaşılmaktadır.

Bu çalışmanın amacı, Trabzon’da yaşayan engelli kadınların toplumdan, toplumsal cinsiyet rollerinden, eğitim, ekonomi ve siyaset alanlarından dışlanma süreçlerini analiz etmektir. Çalışmaya temel oluşturan veriler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı desteği ile KTÜ Kadın Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından gerçekleştirilen “Trabzon’da Engelli Kadınlar ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği” projesi kapsamında yapılan saha araştırmasına dayanmaktadır.

ABSTRACT

DISABLED WOMEN IN TRABZON ON SOCIAL EXCLUSION PRACTICES

The Society expects its members to behave in accordance with social norms. While the bodies conforming to the cultural norms fulfilling the roles expected of them are considered sufficient to maintain the continuity of the society, the bodies signified abnormal are marginalized and alienated from the social system. In this context, the performances exhibited by disabled bodies are considered inadequate, and it is a destiny for the disabled people to live on the marge of society.

Studies show that disabled women experience social exclusion and discrimination more than disabled men. Disability increases gender inequality to the detriment of women. Thus, the body of a disabled woman, who has not an ideal body form, is invisible and isolated from society.

The purpose of this study is to analyze the processes of exclusion of disabled women living in Trabzon from the gender roles, as well as from spheres of education, economy and politics. The data of this study is based on the field research of the project titled “Disabled Women and Gender Inequality in Trabzon” which was conducted by the KTU Women Studies Research Center with the support of the Ministry of Family and Social Policy.