ÖZ

George Herbert Mead sembolik etkileşimciliğin önde gelen kuramcılarındandır. Sosyal davranışçılık başlığıyla, pragmatist köklerinin etkisinde, düalist olmayan, birey ve toplumun ilişkisel birlikteliğini yansıtan sentezci bir sosyal teori geliştirmiştir. Mead, sosyal davranışçılığıyla sosyoloji ve psikolojide mekanikçiliğe varan ve ilişkisel bir kavrayışın önüne set çeken eğilimlerin bir eleştirisini sunmaktadır. Makalemizde ilk olarak sosyal davranışçılığın, insan eylemlerini uyaranların ve içsel süreçlerin ürünü olarak gören psikolojik indirgemecilikle (psikolojizm), aynı eylemleri sadece içselleştirilmiş değer ve normlara yönelik bir uyma davranışı olarak gören sosyolojik belirlenimcilik (sosyolojizm) arasındaki zıtlığı aşan sentezci eğilimi ele alınmıştır. İkinci olarak, Mead’in kuramının “ilişkisel failliğe” yer veren güçlü yönlerinin irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, Mead’in benliğin iki yönü olarak sergilediği “ben” ve “beni/bana” analizinde, kendi deneyiminin sonuçlarını kendine yeniden yükleyerek etkinlik gösteren refleksif zekâ kavrayışında ve bireyler arasındaki anlamlı sembolik etkileşimin aslî öznelerarası karakterinde bu ilişkisel faillik kavrayışın ne ölçüde etkin olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Böylelikle makalemiz Mead’in sentezci perspektifinin bugün için güncelliğini koruyan zengin bir kaynak olduğunu vurgulamaktadır.

ABSTRACT

THE SOCIAL BEHAVIORISM REVOLUTION OF GEORGE HERBERT MEAD: AN ATTEMPT TO ‘RELATIONAL AGENCY’ IN THE GRIP OF SOCIOLOGISM AND PSYCHOLOGISM

George Herbert Mead is one of the leading theorists of symbolic interactionism. He, under the heading of social behaviorism, has developed a non-dualist synthetic social theory reflecting the relational togetherness of individual and society, which is under the influence of pragmatist roots. Mead, with his social behaviorism, has presented a criticism to the tendencies drawing line on the relational perception and thus concluding in mechanism in sociology and psychology. In this article, firstly, the synthesist tendency of social behaviorism between the psychological reductionism (psychologism) which considers human acts as the products of stimulus and intrinsic processes and the sociological determinism (sociologism) which considers the same acts only as a conformity behavior directed to the interiorized values and norms is discussed. Secondly, I have intended to study the strong aspects of his theory which includes “relational agency”. It is possible to see to what extent this relational agency perception is efficient in Mead’s “I” and “me” analysis which he has expressed as the two phases of the self; in his perception of reflective intelligence which works by undertaking the results of his/her experiences on him/herself again and in the intersubjective character of the significantly symbolic interactionism among the individuals. Thus, this article emphasizes that Mead’s synthesist perspective is still a generous source keeping up-to-date.