ÖZ

Bu makale, Türkiye'de son dönemde çocuk evlilikleri konusunda artan hassasiyete rağmen çocuk evliliklerini bir çocuk istismarı formu olarak tanımada halen bir tereddüt olduğunu iddia eder. Söz konusu tereddüt, çocuk istismarı münferit bir meseleyken çocuk evliliklerinin kültürel bir gerçeklik olduğu varsayımından beslenir. Böylelikle, muğlak, statik ve tahayyüle dayalı bir kültür nosyonuna sığınan bazı kesimler çocuk evliliklerini aklamaya çalışır. Öte yandan çocuk evliliklerini eleştiren çalışmalar arasında da benzer bir kültür algısına sığınılabildiği görülür. Böylelikle, burada iddia ettiğim üzere, “kültür” çocuk evliliklerinde temel açıklayıcı (explicans) olarak sunulur ve kültürü çocuk evliliklerini açıklamada ve ciddiyetle ele almada bir başlangıç noktası (explicandum) olarak görmemizi engeller. Bu metin Türkiye’deki akademik ve toplumsal tartışmalarda çocuk evliliklerini açıklama için kültür kavramının kullanılma şekillerini inceler ve mevcut tartışmaları Kültürel Antropoloji’nin evrenselcilik ya da kültürel görecelilik ikiliğine eleştirisi ekseninde değerlendirir. Metnin son kısmında da Türkiye’de çocuk evliliklerini “kültür” ile açıklamanın kimler için, hangi koşullarda, ne şekilde ve hangi etkiye neden olacak şekilde yapıldığını sorgular.

ABSTRACT

CHILD MARRIAGES AS A FORM OF CHILD ABUSE: THE LIMITS OF HAVING RECOURSE TO CULTURE

This article claims that in Turkey the hesitation in recognizing child marriages as child abuse still prevails despite recently increased sensitivity against them. Such hesitation builds upon the false presumption that child marriage is a cultural practice while child abuse is an isolated one. Such false affiliation of child marriages with an ambiguous, static and imaginary culture notion used for justifying them by some. Yet, unfortunately, even some critical studies on child marriages rely on a similar notion of culture. As I argue here, such perception of culture is false and the act of presenting culture as the central explanatory (explicans) for child marriages hinders any attempt to explain (explicandum) them. This text examine the academic and other discussions within the framework of universalism vs. cultural relativism debate for understanding for whom, under which circumstances, how and with what effects the “culture” notion is used for explaining child marriages.