ÖZET

Bu çalışmada Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) 1001 COVID-19 özel çağrılı programı doğrultusunda gerçekleştirilen bir proje “araştırmanın ve veri toplamanın yeni yolları; araştırma etiği ve dijital bölünme” bakış açısından incelenmiştir. Araştırma problemi doğrultusunda “Pandemi sürecinde engelli bireylerle yapılan çevrimiçi araştırmalarda araştırma etiğinin ve kapsayıcılığın yeni kuralları neler olmalıdır?” sorusuna yanıt aranmıştır. Bu araştırmada TÜBİTAK tarafından desteklenen proje kapsamında görev alan üç araştırmacı, iki klinik psikolog ve bir beden eğitimi öğretmeni ile yarı-yapılandırılmış soru formu doğrultusunda görüşmeler yapılmıştır. Pandemi sürecinde gerçekleştirilen proje; araştırmacılar, uygulayıcılar ve katılımcılar açısından yeni ve farklı deneyimlerin yanı sıra zorlukları da beraberinde getirmiş, proje süreci içinde katılımcıların ihtiyaçlarına ve araştırma etiğine uygun olarak çeşitli stratejiler geliştirilmiştir. Çevrimiçi destek eğitim hizmetleri; internet erişimi, akıllı cihazı/bilgisayarı ve yeterli internet paketi olan kesimler (evde bulunma zorunluluğu olan, yaşlı/hasta/ağır engeli olan bireyler ve bu bireylere bakım veren kişiler) için elverişli olurken, bu olanaklara sahip olmayan kesimlerin ise bu hizmetlerden dışlanma riskini oluşturmaktadır. Eğitime erişimden dışlanma engelli bireylerin dezavantajlarını daha da derinleştirmekte ve fırsat eşitliğini güçleştirmektedir. “Dijital bölünme” ve “kesişimsellik” bu sınırlılıkların ve fırsat eşitsizliğinin anlaşılması açısından önemli kavram setleridir. Sonuç olarak, internet erişimi olmayan engelli bireylerin ve ailelerinin mevcut durumlarında sahip oldukları kırılganlıkların derinleşmesini önlemek için ekonomik yönden dezavantajlı kişilere teknolojik araç ve internet desteğinin sağlanması oldukça büyük önem taşımaktadır.

ABSTRACT

A CASE STUDY WITH THE SCOPE OF RESEARCH ETHICS AND DIGITAL DIVISION DURING THE PANDEMIC PROCESS: QUALITY OF LIFE OF DISABLED INDIVIDUALS AND THEIR MOTHERS

In this study “new ways of research and data collection; research ethics and digital divide” point of view adopted evaluating the project, carried out in line with the 1001 COVID-19 special call program of the Scientific and Technological Research Council of Turkey (TÜBİTAK). In the direction of the research problem, “What should be the new rules of research ethics and inclusivity in online research with people with disabilities during the pandemic process?” searched for an answer. In this study, interviews were conducted with 3 researchers, 2 clinical psychologists, and 1 physical education teacher, who took part in the project with the number 120K496, in accordance with the semi- structured questionnaire. This process brought along new and different experiences as well as challenges for researchers, practitioners, and participants. During the process, the project team developed various strategies in accordance with the needs of the participants and research ethics. While online support education services are convenient for people who have internet access, smart devices/computers, and who have sufficient internet package (they have to be at home, elderly/ill/severely disabled individuals, and those who care for these individuals), it also carries a risk to exclude those who do not have these opportunities. Exclusion from access to education deepens the disadvantages of individuals with disabilities and makes equality of opportunity more difficult. “Digital divide” and “intersectionality” offer important sets of concepts in illuminating these disadvantages and inequality of opportunity. Finally it is crucial to provide digital devices and internet Access to economically disadvantaged persons in order to prevent the risk of further marginalization of those without internet access.