ÖZET

Türkiye, gittikçe azalan toplam doğum hızının (TDH) gelecekteki iş gücü açısından tehlike yaratacağına işaret ederek, on yılı aşkın bir süredir pronatalist nüfus politikaları uygulamaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye’nin TDH’si, genel olarak, yenilenme düzeyi olan 2.10’un altına düşmüş olsa da TDH bölgesel farklılıklar göstererek, bu bölgelerin demografik süreçlerinin farklılığına dikkati çekmektedir. Pronatalist nüfus politikaları doğrultusunda, devlet evli çiftlerin ilk üç tüp bebek tedavisini desteklemektedir. Ancak, yaygın olarak kullanılan tüp bebek ya da teknik ifadesiyle üremeye yardımcı teknolojilerin (ÜYT) erişimi ve kullanımı da devlet düzenlenmesi ve kontrolü altındadır. Etnisite ve toplumsal cinsiyet kategorilerinin bölgesel farklılık gösteren demografik süreçteki (evlilik, üreme ve boşanma ile ilgili kararları) yerini analitik olarak irdeleyen bu çalışma, Kürt kadınlarının üremeyle ilgili deneyimlerini merkezine almaktadır. Böylece, devlet tarafından düzenlenen ÜYT’nin demografik süreci nasıl etkilediğine bakıp, demografi ile ilgili veri ve istatistiklerin yereldeki sosyopolitik tarih ve yapı, iktidar ilişkileri, pratik ve inanışlarıyla beraber nasıl (yeniden) şekillenebileceğini göstermektedir.

ABSTRACT

THE USE OF STATE REGULATED ASSISTED REPRODUCTIVE TECHNOLOGIES AND DEMOGRAPHIC PROCESS

Over the ten years, Turkish government has announced its pronatalist population politics due to the decline in the total fertility rate (TFR), considered a threat for its future labor force. According to Turkish Statistical Institute, TFR has declined below the replacement level of 2.10. The statistics shows existing regional differences in TFR, indicating variations in their demographic processes. As a pronatalist country, the Turkish state provides funding for married couples in their in vitro fertilization, known also as assisted reproductive technologies (ARTs), treatment up to three times. Yet, access to ARTs, used widely in Turkey, is strictly state-regulated and controlled. Examining ethnicity and gender as analytical categories in the formation of demographic process (decisions about marriage, divorce and reproduction), which shows regional differences, this study focuses on Kurdish women’s reproductive experiences. Thus, this article reveals how the state-regulated-ARTs affect the demographic process and how the demographic data and statistics are (re)shaped by the sociopolitical structure, power relations, practices and beliefs at the local.