ÖZ

Din sosyolojisi, Türkiye’de akademi tarihi boyunca sosyolojiyi araçsallaştıran metodolojik bir yaklaşım kullanmıştır. Bu kullanım biçimi, günümüzde yeni üniversitelerde sosyoloji bölümleri kurulmasıyla daha da belirginleşmiştir. İddianın çerçevesini, din sosyoloğunun “pozitivist ve sistematik bir metodolojik perspektifte düşünmek için” sosyolojik yöntemlere başvurduğu varsayımı çizmektedir. Burada metodolojik kriz üzerinden yaşanan bir kimlik sorunsalı söz konusudur. Krizin kaynağı teoloji eğitimi üzerine din sosyolojisi doktorası yapan kişilerde “toplumsal alanın bütün olarak görülmesinden ziyade toplumsal hayatın parçalandığı bir görüntünün” ortaya çıkmasının söz konusu olmasıdır. Bu çalışma Türkiye’de 2006 sonrası kurulan üniversitelerde sosyoloji bölümlerinde kendisine yer bulan akademisyenlerin kurmaya çalıştığı perspektifler ve bu perspektiflerde baskın izler taşıyan din sosyolojisi eğitimli akademisyenler üzerine bir tartışma yürütmeyi planlamıştır. Çalışmanın ana sorunsalı, metodolojik perspektiften araçsallık üretme çabaları ve bunun giderek pragmatist bir çabaya dönüşümün yol izleğine ulaşmaktır. Çalışmada, içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın bütünü “din sosyolojisinin metodu ne olmamalıdır?” sorusuna yanıt verme kaygısından hareketle oluşturulmuştur.

ABSTRACT

METHODOLOGICAL DISCUSSION ON “NEW SOCIOLOGY OF RELIGION” IDENTIFICATION IN TURKEY

This study planned to execute a debate on the perspectives of the individuals who received training on “sociology of religion” which has been included in sociology departments at universities in Turkey for a long time. Its concern was since establishing a discipline of sociology of religion based on theology would prove to be more difficult than creating sociology of religion based on sociology. The main problem of the study was to produce instrumentality from methodological perspective and to figure out that this followed a new path of transforming into an increasingly pragmatist effort. Here, it was also aimed at articulating the integrated view of social engineering effort with the purpose of “creating an ideal society” in the view of the fact that the Turkish sociology appears to have a general identity. The anxiety to provide response to the question “what the method of sociology of religion should be?” constituted the whole of the study.